سایه تردید بر صنعت‌ قطعه‌ سازی!!

صنعت خودرو که بیش‌از یک‌صد سال قبل در جهان پدید آمد به تدریج در تعالی جامعه بشری تاثیرگذار بوده و خودرو بخشی جداناپذیر از زندگی مردم شده است. این تاثیرگذاری به دلایل عدیده غیرقابل انکار و کتمان است. از رفاه و آسایش در رانندگی تا ایجاد اشتغال، رونق اقتصادی و صنعتی و … امروز در بعضی از کشورهای دارنده صنعت خودرو نقش و سهم آن در تولید ناخالص ملی هم بسیار قابل‌توجه است.

این نتایج چشمگیر مولود عملکردهای منطبق با راهبرد درست و صحیح است، به همین‌دلیل و به‌عنوان نمونه دو کشور ژاپن و آلمان که در جنگ جهانی دوم تبدیل به تَلّی از خاکستر شده بودند با راهبرد و یا استراتژی درست و صحیح در کمترین مدت توانسته‌اند به قله برسند و با حضور موفق در بازارهای جهانی به تمامی هدف‌های متعالی خود دست ‌یابند و همچنان این راه را ادامه می‌دهند.

برعکس آنها کشوری مانند ایران علی‌رغم پیشینه حدود۶۰ سال و به دلیل فقدان راهبرد و تداوم کار سلیقه‌ای در اول وصف این صنعت مانده و هر روز با مشکلات جدید روبه‌رو می‌شود.

اگر کسی پیگیر رویدادهای صنعت خودرو ایران باشد؛ درمی‌یابد که با وجود مشکلاتی مانند عدم افزایش تولید، ارتقای کیفیت، کاهش بهره‌وری و … این روزها با پدیده‌ای در صنعت قطعه‌سازی به‌نام «عدم صرفه اقتصادی تولید قطعه» مواجه می‌شود و در صورت تداوم آن معلوم نیست که پایان کار چه خواهد شد! زیرا با نوسانات شدید قیمت ارز در یکی دو ماه اخیر قطعه‌سازان در تامین مواداولیه وارداتی و داخلی گرفتار مشکلات جدی هستند! و هیچ نهاد یا منبعی هم از آنها حمایت نمی‌کند.

البته حمایت وجوه مختلفی دارد و فقط پرداخت وام یا اعتبار یا تامین ارز موردنیاز نیست. کافی است در این مورد به عملکرد حمایتی دولت ترکیه نگاهی بیندازیم. شاید ترکیه از نادر کشورهایی است که توانست در صنعت خودرو و نیز قطعه‌سازی پیشرفت جهشی داشته باشد به‌گونه‌ای که میزان صادرات سالانه خودرو، قطعات و مجموعه‌های آن به ده‌ها میلیارد دلار می‌رسد و نقش موثری در تولید ناخالص ملی آن کشور هم ایفا می‌کند.

دولت ترکیه در راستای حمایت از صنعت خودرو و قطعه‌سازی؛ صنایعی را که در تامین مواد اولیه مانند صنایع فولاد و پتروشیمی و… نقش بسزایی دارند، قانونا مکلف ساخته است تا با کمترین سود، تامین نیازهای صنعت خودرو و قطعه‌سازی آن کشور را در اولویت کاری خود قرار دهند ولی ما در کشور شاهد چنین سیاست‌های حمایتی و کارآمد نیستیم. شاید یکی از دلایل مهم حضور پررنگ قطعه‌سازان ایران در صنعت قطعه‌سازی ترکیه همین سیاست‌های حمایتی باشد.

تدوین و اجرای این‌گونه سیاست‌های حمایتی؛ از اهّم وظایف بخش سیاستگزار صنعتی است که این بخش تاکنون نتوانست استراتژی یا راهبرد جامع برای صنعت خودرو و قطعه‌سازی تدوین، تصویب و اِعمال کند چه رسد به تنوع‌بخشی در سیاست‌های حمایتی!

فرجام‌سخن‌اینکه اگر مسئولان صنعتی کشور ما خواهان صنعت خودرو و قطعه‌سازی جویا و پویا هستند، که در اصلِ آن نباید تردید داشت، باید از تجارب مفید کشورهای دیگر هم در این زمینه بهره گیرند تا بتوانیم علاوه‌بر تامین نیازهای داخلی حضور موفقی در بازارهای منطقه و جهان داشته باشیم و به داشتن چنین صنایعی برخود ببالیم وگرنه باید بسرایم و بخوانیم:

هر پدیده به صـنعت خـــودرو

گرچه با علم و فن بُـوَد مــانوس

در مـقـــام افــــاده مــعنی

چون به ایران رسد، شود معکوس

***

اندر این صـنعت عقب‌مانده

نیست فرقی میان سرو و بید

با تلسکوپ چو بنگری هرگز

راهبردی در آن نخواهی دید…