پس‌لرزه‌های حذف ارز نیمایی و جهش نرخ دلار در صنعت خودرو

صنعت خودرو ایران به‌عنوان یکی از صنایع کلیدی کشور در سال‌های اخیر تحت فشار بسیاری از چالش‌ها و بحران‌ها قرار گرفته است. یکی از مهم‌ترین این چالش‌ها، افزایش نرخ ارز و تغییرات عمده در سیاست‌های ارزی کشور است که به‌ویژه با حذف ارز نیمایی و جایگزینی آن با نرخ‌های توافقی، آثار ملموسی بر هزینه‌های تولید و قیمت‌گذاری خودروها به جای گذاشته است.

در روزهای اخیر، جهش ناگهانی نرخ ارز باعث بی‌ثباتی بیشتری در بازار خودرو و واردات قطعات شده و به وضعیت بحرانی موجود دامن زده است. حذف ارز نیمایی و جایگزینی آن با نرخ‌های توافقی به‌ویژه برای خودروسازانی که بیشترین وابستگی را به واردات قطعات دارند، تبعات سنگینی داشته است.

ارز نیمایی به‌عنوان یک ابزار حمایتی برای تامین قطعات مورد نیاز صنایع داخلی با نرخ پایین‌تر از بازار آزاد، می‌توانست هزینه‌های تولید را کاهش دهد. اما با حذف این ارز و جایگزینی آن با نرخ توافقی، خودروسازان مجبور به تامین ارز با نرخ‌های بالاتر شدند. این تغییرات باعث افزایش هزینه‌های تولید و درنتیجه افزایش قیمت خودروها در بازار داخلی شده است. در این شرایط، قدرت خرید مردم کاهش یافته و بسیاری از افراد توانایی خرید خودروهای داخلی را از دست داده‌اند. جهش اخیر نرخ ارز در چند روز گذشته، تاثیرات منفی بیشتری بر بازار خودرو گذاشته است.

نوسانات شدید ارز در بازار موجب شده است تولیدکنندگان خودرو و واردکنندگان قطعات با عدم اطمینان از قیمت‌ها روبه‌رو شوند. این بی‌ثباتی نه‌تنها به افزایش قیمت خودروها منجر شده بلکه باعث شده بسیاری از تولیدکنندگان از ادامه تولیدات خودداری کنند یا برنامه‌ریزی برای افزایش ظرفیت‌های تولید را به تعویق بیندازند.

در چنین شرایطی، خودروسازان داخلی برای حفظ حاشیه سود خود مجبور به افزایش قیمت‌ها می‌شوند، اما این افزایش قیمت نه‌تنها کیفیت خودروها را بهبود نمی‌بخشد، بلکه دسترسی به خودروهای جدید و باکیفیت را برای مصرف‌کنندگان دشوارتر می‌کند.

در نهایت، این تحولات در بازار ارز و سیاست‌های ارزی کشور، نیاز به بازنگری جدی در سیاست‌های اقتصادی و ارزی کشور را اجتناب‌ناپذیر می‌سازد. صنعت خودرو ایران نیازمند یک برنامه‌ریزی دقیق برای کاهش وابستگی به واردات و تقویت توان داخلی است.

برای رسیدن به این هدف، ضروری است که دولت با اتخاذ سیاست‌های حمایتی معقول و اصلاحات ساختاری در صنعت خودرو، به خودروسازان داخلی فرصت رقابت در بازار جهانی را بدهد. در شرایط کنونی، ثبات در نرخ ارز و پیگیری سیاست‌های ارزی هوشمند می‌تواند به بهبود وضعیت صنعت خودرو ایران کمک کند.

اگر این صنعت بتواند هزینه‌های تولید را کاهش دهد و به سمت توسعه فناوری‌های نوین حرکت کند، احتمال آن‌که بتواند در برابر بحران‌های جهانی و فشارهای اقتصادی دوام بیاورد، بیشتر خواهد شد.

اما آن‌چه که بیش از هر چیز نیاز به اصلاح دارد، رویکردهای دولتی است که به‌طور سنتی صنعت خودرو را در قالب سیاست‌های حمایتی بدون ایجاد رقابت جدی هدایت کرده‌اند. دولت باید به‌جای تصدی‌گری در این صنعت، بسترهای مناسب برای رقابت آزاد و جذب سرمایه‌های داخلی و خارجی را فراهم کند. این تنها راهی است که می‌تواند صنعت خودرو را از بحران فعلی نجات دهد و آن را به مسیری روشن و پایدار هدایت کند.