هیاهوی عظیم با آمار قلیل واردات خودرو

به گزارش پایگاه خبری «عصر خودرو»،  این آمار حدود سه درصد کل تولید خودرو کشور در سال 1402 و چیزی مشابه میانگین آمار سال های کم فروغ واردات خودرو نظیر 1391 و 1394 است. با این حال هیاهو و فریاد این اعداد و ارقام از واردات خودرو طی یک سال اخیر به گونه ای بوده که بهر برداری “روانی” از آن توسط دولت و وزارت صمت به مراتب بیش از این آمار بوده و حتی اثرگذاری کلامی آن به مراتب بیش از تعداد خودروهای وارداتی عرضه شده بوده است. هیاهویی برای هیچ و سناریویی که در آن واردات در کلام و نه در عمل تلاش برای اثربخشی دارد اما چگونه شد که به این نقطه رسیدیم؟

آمار عرضه در هر مرحله از سوی تیم ویژه مدیریت عرضه خودروهای وارداتی که از دولت سیزدهم در وزارت صمت باقی مانده اند عمدتا حدود 5 تا 8 هزار دستگاه و تعداد شرکت کنندگان ( افرادی که حسابشان را وکالتی می کنند) به حدود 80 تا 120 هزار نفر می رسد. هر فرد در هر مرحله 500 میلیون تومان به مدت حدود یک هفته بلوکه می کند و خودروهای پرتقاضا معمولا در هر مرحله از عرضه، تیراژ بسیاری محدودی نسبت به گزینه های کم تقاضا دارند. با این حساب مهمترین منفعت در طرح های عرضه خودروهای وارداتی از طریق سامانه به اقتصاد کشور(به دلیل حبس سرمایه های عمومی در شرایط تورمی کشور) و همچنین وزارت صمت در کنترل بازار (به دلیل ایجاد انتظار برای بخش مهمی از فعالان خرید و فروش بازار خودرو) می رسد و در نهایت خودروهای پرتقاضا که با تیراژ کم عرضه می شوند به لاتاری بزرگ بازار خودرو باز می گردند که در آن بعضا تا دو برابر قیمت عرضه شده در سامانه قیمت گذاری می شوند. در نهایت سومین برندگان منفعت در این طرح، برندگان این لاتاری با شانس حدود 4 درصدی هستند.
با این حساب بازار خودرو، اقتصاد و افکار عمومی عملا با هیاهویی ساختگی رنگ و بوی آرامش می گیرند و با این فرمول؛ آرامش به صورت مصنوعی به بازار خودرو و بخشی از اقتصاد تزریق می شود.

در طرف دیگر این داستان خریداران خودروهای وارداتی از سامانه هستند که عمدتا موعد تحویل خودروشان 90 روز کاری اعلام شده و طی 6 ماه اخیر عمده این تحویل ها تاخیر های بیش از 3 ماه داشته اند و همین تاخیر فرصت رشد بیشتر قیمت ها در بازار کم تیراژ وارداتی ها را داده است. اصلی ترین خودروهای وارداتی که بیشترین سهم در کل آمار 45 هزار دستگاهی را دارند شامل تویوتا کرولا، تویوتا لوین، چانگان CS35پلاس، چانگان CS55پلاس و جتا VS5 و VS7 می شود؛ خودروهایی که بیشترین تعدیل قیمت را در بازار داشته اند و بعضی از آن ها حتی حدود 500 میلیون تومان ارزان تر در بازار معامله می شوند. با این حساب واردات در مقیاس بالا تنها موجب تعدیل قیمت خودروهایی شده که در تیراژ گسترده وارد کشور شده اند و دیگر خودروها عملا به ابزاری برای تعیین قیمت توسط دلالان برای کسب بیشترین سود تبدیل شده اند. یکی از مهمترین راه حل هایی که می تواند با همین آمار 45 هزار دستگاهی آرامش بهتر و بیشتری را در بازار حکم فرما کند تلاش برای تحویل به موقع خودروها است. هیچ نهاد یا ارگانی به وضوح و صادقانه در زمینه علت تاخیر ها و راه حل های آن اظهار نظر نمی کند اما نکته واضح آن است که حتی از لحظه رسیدن خودروها به انبارهای شرکت ها در تهران نیز تا زمان تحویل به زمانی بیش از یک ماه نیاز است که بخش عمده آن بازدید نهاد های نظارتی و مراحل آماده سازی تحویل خودروها است. از طرف دیگر نگرانی از تحویل خودروهای مشکل‌دار به دلیل خواب بعضا چند ماهه خودروها در گمرکات یا پارکینگ ها زیر آفتاب و حمل ناصحیح آن ها وجود دارد و شاهد ورود خودروهای با مشکل بدنه بسیار طی ماه های اخیر هستیم.

در نهایت در بازار خودرویی که طی یک سال با صد هزار خودرو وارداتی در دهه 90 شمسی روزهای رویایی را رقم زد فرمول پرهیاهوی واردات دولت سیزدهم و اکنون چهاردهم که با فریادی عظیم اما آماری قلیل به پیش می رود به نوعی ظاهر درمانی کرده است و در صورت عدم رفع موانع نمی تواند کمک به درمان ریشه ای نیاز بازار کند. واردات خودرو بدون شک باید پایدار بماند و اجرای آن استمرار داشته باشد اما این موضوع عظم جدی دولت و وزارت صمت برای تسهیل ادامه روند آن پس از عرضه در سامانه و تحویل به موقع خودروها و تشدید امار عرضه در سامانه را می طلبد تا خودرو وارداتی خودش از دایره هیجان خارج و به امری عادی و کنترلگر در بازار بدل شود.

نویسنده: امیرحسین برخورداری