داستان بزرگ‌ترین پیشرانهٔ خودروی تاریخ، چهار سیلندر 28 لیتری!

فیات برای شکستن رکورد سرعت زمینی، خودرویی با نام S76 و موتور ۲۸.۵ لیتری تولید کرد که در سال ۱۹۱۳ به سرعت ۲۱۳ کیلومتر بر ساعت دست یافت.

در سال ۱۹۰۹، فیات که تنها یک دهه از آغاز فعالیتش در خودروسازی می‌گذشت، تصمیم به ساخت خودرویی گرفت که رکورد سرعت زمینی را بشکند و بتواند رکود دار آن زمان یعنی بلیتزن بنز را مغلوب کند. بدین ترتیب، مهندسان فیات تمام تلاش خود را به کار گرفتند و خودرویی را ساختند که هرچند رسماً S76 نام داشت ولی به هیولای تورین شهرت یافت. فیات برای اینکه مچ بنز را بخواباند، بزرگ‌ترین پیشرانه‌ای را ساخت که تاکنون روی یک خودرو نصب شده است.

رکورد بلیتزن بنز

این داستان در سال نوامبر ۱۹۰۹ آغاز شد یعنی زمانی که «ویکتور همری» فرانسوی با دست‌یابی به سرعت ۲۰۲ کیلومتر بر ساعت با خودروی بلیتزن بنز در پیست بروکلندز انگلستان، رکورد سرعت زمینی را شکست. بلیتزن بنز از یک پیشرانهٔ عظیم ۲۱.۵ لیتری چهار سیلندر استفاده می‌کرد که ۲۰۰ اسب بخار قدرت و نزدیک به ۹۰۰ نیوتن متر گشتاور داشت و می‌توانست به حداکثر دور تنها ۱,۶۵۰ rpm برسد. پمپ بنزین این پیشرانه به‌صورت دستی و توسط سرنشین کار می‌کرد. با توجه به اینکه در آن سال‌ها تمرکز خودروهای مسابقه‌ای بجای لپ تایم در پیست روی رکورد سرعت بود، ایتالیایی‌ها تصمیم به ساخت خودرویی گرفتند که بتواند بنز را مغلوب کند. بدین منظور، درحالی‌که بنز از موتور عظیم ۲۱.۵ لیتری استفاده می‌کرد، فیات تصمیم به ساخت پیشرانه‌ای حتی بزرگ‌تر با حجم ۲۸.۵ لیتر گرفت که ۱۰۰ اسب بخار قدرت بیشتری را نسبت به رقیب آلمانی برای شکستن رکورد سرعت به ارمغان آورد.

بزرگ‌تر و سریع‌تر

مهندسان فیات قبل از این، خودروی گرند پری S74 را با پیشرانهٔ چهار سیلندر ۱۶ سوپاپ ۱۴.۲ لیتری و ۱۸۰ اسب بخار قدرت ساخته بودند که به موفقیت‌هایی رسیده بود و در مسابقهٔ سال ۱۹۰۵ دوم شد. بااین‌حال، برای شکستن رکورد ۲۰۰ کیلومتر بر ساعت بنز، ۱۸۰ اسب بخار قدرت کافی نبود؛ بنابراین، مهندسان فیات از همان معماری اولیهٔ موتور S74 بهره بردند و اندازهٔ تمام قطعات را دو برابر کردند. نتیجه یک نیروگاه عظیم ۲۷.۴ لیتری چهار سیلندر بود که ۳۰۰ اسب بخار قدرت تولید می‌کرد یعنی رقمی که ۱۰۰ اسب بخار از بنز بیشتر بود. این پیشرانه گشتاور خیره‌کنندهٔ ۲۷۰۰ نیوتن متری داشت و در هر صد کیلومتر نزدیک به ۶۰ لیتر بنزین مصرف می‌کرد! از S76 با این موتور دو دستگاه ساخته شد و همه‌چیز برای شکستن رکورد سرعت آماده به نظر می‌رسید.

بااین‌حال، مانع بزرگی بر سر این کار قرار داشت. فیات نتوانست راننده‌ای آن‌قدر شجاع را پیدا کند که پشت فرمان S76 بنشیند زیرا این ماشین اساساً یک موتور فوق‌العاده بزرگ بود که به یک فرمان و چهار چرخ با لاستیک‌های باریک متصل شده بود و هندلینگ مطمئنی نداشت. رانندهٔ آزمایشی فیات نیز که از ابتدا روی این پروژه کار می‌کرد، پس از یک‌بار رانندگی با S76، از راندن مجدد آن امتناع کرد؛ بنابراین، فیات رانندهٔ مسابقهٔ ایتالیایی «پیترو بوردینو» را برای این کار به خدمت گرفت. در آن زمان، از پیست ۴.۵ کیلومتری بروکلندز انگلستان برای شکستن رکوردهای سرعت استفاده می‌شد اما هرچند بوردینو تردیدی در مورد ایمنی S76 نداشت، به دلیل شرایط نامساعد پیست نتوانست از سرعت ۱۶۰ کیلومتر بر ساعت فراتر برود.

سفر جاده‌ای

پس از عدم موفقیت در پیست بروکلندز، فیات تصمیم گرفت S76 را به شهر ساحلی سالتبرن بریتانیا ببرد یعنی جایی که مسیر ماسه‌ای مناسبی برای شکستن رکورد سرعت داشت. جالب اینکه بوردینو مسافت ۴۰۰ کیلومتری بین لندن و سالتبرن را با خود S76 رانندگی کرد. این یعنی خودرو باید با قوانین جاده‌ای مطابقت داده می‌شد و به همین دلیل، به سرعت‌سنج و راهنما مجهز شد. بوردینو بعداً به رسانه‌ها گفت در یک جادهٔ عمومی توانسته به سرعت ۱۹۵ کیلومتر بر ساعت دست پیدا کند درحالی‌که رکورد جهانی ۲۰۲ کیلومتر بر ساعت بود! در طول این سفر، S76 که فاقد اگزوز بود، صدایی رعدآسا ایجاد می‌کرد که از کیلومترها دورتر شنیده می‌شد. پس‌ازاینکه خودرو به سالتبرن رسید، توانست در ساحل به سرعت ۱۸۷ کیلومتر بر ساعت برسد ولی بازهم موفق به شکستن رکورد بنز نشد. هیولای تورین به‌وضوح توان شکستن این رکورد را داشت ولی مکان مناسبی برای این کار پیدا نمی‌شد.

همکاری روس‌ها با آمریکایی‌ها

«بوریس سوکانوف» یک شاهزادهٔ روسی که به خودرو علاقه‌مند بود، یکی از دو نمونهٔ فیات S76 را خرید. تنها تغییری که وی در این خودرو ایجاد کرد، تجهیز موتور به سیستم اگزوز جاده‌ای بود. سوکانوف پس‌ازاینکه از S76 برای شرکت در یکی دو مسابقهٔ محلی استفاده کرد، یک رانندهٔ مسابقهٔ مشهور آمریکایی بنام «آرتور دورای» که در مسابقات اتومبیلرانی در سراسر اروپا شرکت می‌کرد را به خدمت گرفت تا سرانجام رکورد سرعت را با این فیات پرماجرا بشکند. در دسامبر ۱۹۱۳، سوکانوف و دورای راهی بلژیک شدند و پس از شش هفته و تلاش‌های مکرر، نهایتاً توانستند به سرعت ۲۱۳ کیلومتر بر ساعت دست پیدا کنند. این سرعت اما فقط در یک جهت ثبت شد و سوکانوف و دورای به دلیل عدم همکاری مقامات محلی، نتوانستند رکوردشکنی را در مسیر برگشت هم انجام دهند. به همین دلیل، این رکورد رسماً تأیید نشد ولی به‌طور غیررسمی، S76 سریع‌ترین خودروی جهان لقب گرفت.

سرنوشت هیولای تورین

در پایان سال ۱۹۱۹، فیات یکی از دو نمونهٔ S76 را اوراق کرد و دومی همچنان در روسیه ماند ولی پیشرانهٔ آن برداشته شده بود. این نمونه بعدها به استرالیا برده و به موتور شرکت آمریکایی استاتز مجهز شد. بدین ترتیب، داستان هیولای تورین پایان‌یافته به نظر می‌رسید اما چند دهه بعد، یک علاقه‌مند به خودرو و کلکسیونر بریتانیایی بنام «دانکن پیتاوی» عکس فیات S76 را در کتابی دید و شیفتهٔ آن شد. وی در سال ۲۰۰۳ شاسی، سیستم تعلیق و دیگر قطعات اصلی یکی از دو نمونهٔ S76 را پیدا کرد و خرید. سپس پیتاوی موفق شد فیات را برای فروش پیشرانهٔ اصلی هیولای تورین متقاعد کند. سپس وی با استفاده از طرح‌ها، عکس‌ها و اطلاعات کارخانه، ۱۵ سال را با دقت و ظرافت صرف بازگرداندن فیات S76 به روز اولش کرد. سرانجام، در نوامبر ۲۰۱۴ نیروگاه ۲۸.۴ لیتری پس از صد سال دوباره روشن شد و در سال ۲۰۱۵ نیز هیولای تورین با حضور در فستیوال سرعت گودوود، جمعیت را با صدا و سرعت خود مسحور کرد.