نگاهی به تاریخچه پیشرانه‌های V4 فورد؛ چهار سیلندر خورجینی!

هرچند پیشرانه‌های V4 هیچ‌گاه در صنعت خودروسازی متداول نشدند ولی فورد در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ برای محصولات مختلف خود از این نوع موتور استفاده می‌کرد.

در طول تاریخ خودروسازی، برخی پیشرانه‌ها مثل چهار سیلندر خطی و V8 در خودروها محبوبیت پیدا کردند و در مدل‌های فراوانی استفاده می‌شوند. از سوی دیگر، برخی موتورها به دلایل مختلفی مثل مشکلات فنی یا دوام پایین، چندان متداول نشدند. یکی از این پیشرانه‌ها، موتور V4 است. هرچند پیشینهٔ این نوع موتور به روزهای ابتدایی اختراع خودرو بازمی‌گردد و اولین موتور V4 در سال ۱۸۹۸ ساخته شد ولی این موتورها هیچ‌گاه به‌اندازهٔ همتایان خطی خود محبوبیت پیدا نکردند و طی چند دههٔ بعد تنها زیر کاپوت خودروهای معدودی قرار گرفتند. بااین‌حال، فورد یکی از شرکت‌هایی است که بیشترین استفاده را از موتور V4 داشته و در طول تاریخ خود دو موتور چهار سیلندر V شکل ساخته است که در خودروهایی در سراسر جهان مورداستفاده قرار گرفتند.

موتور تاونوس

اولین پیشرانهٔ V4 فورد در سال ۱۹۶۲ به بازار آمد. این موتور که تاونوس (Taunus) نام داشت، توسط فورد آلمان در کارخانهٔ کلن ساخته شد. در طول سال‌ها، چهار نسخه از موتور تاونوس ساخته شد که هرکدام در دو سطح قدرت ارائه می‌شدند. این نسخه‌ها شامل ۱.۲ لیتری با ۴۰ یا ۴۵ اسب بخار قدرت، ۱.۳ لیتری با ۵۰ یا ۵۳ اسب بخار قدرت، ۱.۵ لیتری با ۵۵ یا ۶۵ اسب بخار قدرت و ۱.۷ لیتری با ۶۵ یا ۷۵ اسب بخار قدرت می‌شد. علاوه بر این، موتور V6 کلن فورد هم که در خودروهای مختلفی مثل کاپری، رنجر و موستانگ استفاده شد، بر اساس موتور V4 تاونوس ساخته شد.

موتور V4 تاونوس در اصل برای یک خودروی کامپکت جدید بنام کاردینال در نظر گرفته شده بود که قرار بود در آمریکا عرضه شود ولی این پروژه بعداً لغو شد و از طرح کاردنیال توسط فورد اروپا برای نسل جدید سدان تاونوس استفاده شد که از این موتور استفاده کرد. غیرازاین خودرو، سه مدل اروپایی دیگر فورد شامل کنسول، ترانزیت و کاپری هم از موتور تاونوس استفاده کردند. علاوه بر این، موتور V4 تاونوس در سینهٔ خودروهایی غیر از فورد مثل مدل‌های مختلف ساب و کوپهٔ اسپرت فرانسوی ماترا M530 هم قرار گرفت.

موتور اسکس

دو سال بعد از عرضهٔ موتور تاونوس، فورد موتور V4 دیگری را ارائه کرد که اسکس نام گرفت و ارتباطی با موتور تاونوس نداشت. هرچند پیشرانهٔ اسکس توسط فورد بریتانیا توسعه پیدا کرد و در سینهٔ برخی مدل‌های بریتانیایی فورد هم قرار گرفت ولی در درجهٔ اول برای بازار آلمان در نظر گرفته شده بود. نام این موتور هم از شهرستان اسکس بریتانیا گرفته شد یعنی جایی که کارخانهٔ تولید موتور فورد در آن واقع بود. پیشرانهٔ اسکس در دو نسخه تولید شد که شامل ۱.۷ لیتری با ۷۲ اسب بخار قدرت و ۲ لیتری با ۹۱ اسب بخار قدرت می‌شد.

کار روی طراحی و توسعهٔ موتور اسکس در سال ۱۹۶۱ با هدف ساخت پیشرانه‌ای همه‌کاره برای استفاده در خودروهای سواری، وسایل نقلیهٔ تجاری و کاربردهای صنعتی آغاز شد. این پروژه منجر به تولید دو موتور اسکس V4 و V6 شد. یکی از اولین خودروهایی که از موتور V4 اسکس استفاده کرد، ون ترانزیت بود. مدل خانوادگی میان سایز فورد کُرسیر که در نسخه‌های سدان و استیشن تولید می‌شد و همین‌طور فورد گرانادا و کاپری هم دیگر خودروهایی بودند که از موتور V4 اسکس استفاده کردند. این پیشرانه اما به دلیل سروصدای زیاد و کارکرد خشن، در سال ۱۹۷۷ کنار گذاشته شد و جای خود را به موتورهای چهار سیلندر خطی داد.