سندیکای بیمه‌گران ایران طی ابلاغیه‌ای، خودروی «دنا پلاس معمولی (دنده‌ای)» را به عنوان مبنای جدید برای تعیین خودروی متعارف معرفی کرده است. این اقدام در حالی صورت گرفته که مسئله تمایز بین خودروهای متعارف و غیرمتعارف، سال‌هاست که در صنعت بیمه کشور محل بحث و گاه مناقشه بوده است.
مطابق ضوابط موجود، ملاک متعارف بودن یک خودرو، به ارزش آن بستگی دارد. بر اساس قانون، هر خودرویی که قیمت آن کمتر از ۵۰ درصد دیه ماه حرام باشد، متعارف محسوب می‌شود و در غیر این‌صورت، در دسته خودروهای نامتعارف قرار می‌گیرد.
در سال ۱۴۰۴، طبق اعلام قوه قضائیه، نرخ دیه در ماه‌های حرام برابر با ۲ میلیارد و ۱۳۳ میلیون تومان و در سایر ماه‌ها معادل ۱ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان اعلام شده است.
چرا دنا پلاس؟
انتخاب دنا پلاس معمولی به‌عنوان معیار خودروهای متعارف، پرسش‌هایی را در محافل کارشناسی مطرح کرده است. گفته می‌شود عواملی همچون تیراژ بالای تولید، قیمت نسبتاً مناسب و در دسترس بودن قطعات یدکی، از جمله دلایل اصلی این انتخاب بوده‌اند. با این وجود، برخی صاحب‌نظران معتقدند این خودرو نمی‌تواند تنوع بالای خودروهای موجود در بازار را نمایندگی کند و ممکن است مانند سنوات گذشته، موجب بروز سردرگمی میان بیمه‌گذاران شود؛ چرا که با روند فعلی قیمت‌گذاری، بسیاری از خودروها عملاً در رده غیرمتعارف قرار گرفته‌اند و در فرآیند دریافت خسارت، با محدودیت‌هایی روبرو می‌شوند.
پیش‌زمینه حقوقی: ماده ۸ قانون بیمه شخص ثالث
منشأ اصلی تعیین خودروهای متعارف، ماده ۸ قانون بیمه شخص ثالث است که بر اساس آن، خسارت‌های مالی ناشی از حوادث رانندگی باید با توجه به ارزش روز خودرو و در چارچوب میزان تعارف آن پرداخت شود. تعیین این درجه تعارف، مستقیماً با نرخ دیه سالانه مرتبط است.
تعریف خودروهای متعارف و غیرمتعارف در سال ۱۴۰۴
با توجه به نرخ دیه در ماه‌های حرام، سقف ارزش خودرو برای قرارگیری در دسته متعارف، مبلغ ۱ میلیارد و ۶۶ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان تعیین شده است. خودرویی که ارزش آن از این میزان فراتر رود، نامتعارف تلقی می‌شود.
ویژگی‌های خودروی متعارف:
- تولید انبوه و حضور گسترده در بازار
- قیمت مناسب با توجه به سقف مجاز ارزش
- هزینه نگهداری منطقی و پایین
- ریسک سرقت و تصادف قابل‌قبول
- در مقابل، خودروهای لوکس، خاص، کلکسیونی، یا آن‌هایی که تعمیرات پرهزینه و قطعات نایاب دارند، اغلب در رده خودروهای غیرمتعارف قرار می‌گیرند.
پیامدها و ضرورت‌ها
- اعلام یک معیار مشخص برای خودروهای متعارف، می‌تواند موجب تسهیل در پرداخت خسارات و ایجاد شفافیت بیشتر در روند قیمت‌گذاری بیمه‌ها شود. با این حال، مواردی نیز باید مورد توجه قرار گیرد:
- بازنگری‌های منظم: با توجه به تغییرات نرخ دیه و نوسانات بازار خودرو، معیار خودروهای متعارف باید به صورت مستمر به‌روزرسانی شود.
- توسعه بیمه‌های تکمیلی: برای جبران خسارت خودروهای نامتعارف، شرکت‌های بیمه می‌توانند با طراحی طرح‌های تکمیلی، پوشش مالی مناسب‌تری ارائه دهند.
- در نظر گرفتن واقعیت بازار: افزایش مداوم قیمت خودروها ایجاب می‌کند که سازوکار تعیین خودروهای متعارف با دقت بیشتری تنظیم شود تا عدالت بیمه‌ای حفظ شود.
جمع‌بندی
گرچه تعیین دنا پلاس به عنوان خودروی متعارف، می‌تواند گامی در راستای شفاف‌سازی و نظم‌دهی در فرآیندهای بیمه‌ای باشد، اما اجرای موفق این تصمیم در گرو انطباق با واقعیت‌های اقتصادی و نیاز به بازنگری‌های دوره‌ای است. همچنین تقویت پوشش بیمه‌ای خودروهای غیرمتعارف از طریق ابزارهای مکمل، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.
منبع خبر: عصر خودرو
source